წმიდა მღვდელმთავარ ალექსანდრეს დაბადებიდან 190 წლისადმი მიძღვნილი საიუბილეო სამეცნიერო სესია გაიმართა ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მკვლევარებმა და პროფესორ-მასწავლებლებმა კონფერენციაზე მოხსენებები წარმოადგინეს წმინდანის ცხოვრებაზე, მოღვაწეობასა და ღვაწლზე.
ღვაწლმოსილი მეცნიერისა და პედაგოგის, ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ნიკო ბერძენიშვილის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ თანამშრომლის ოთარ თურმანიძის 80 წლისადმი მიძღვნილი საიუბილეო სხდომა გაიმართა შოთა რუსთაველის დარბაზში. მკვლევარს იუბილე მიულოცეს, წარმატებები უსურვეს და მის ღვაწლზე ისაუბრეს უნივერსიტეტის რექტორმა, პროფესორმა ალიოშა ბაკურიძემ, ინსტიტუტის დირექტორმა როინ მალაყმაძემ, კოლეგებმა, საზოგადოების წარმომადგენლებმა და მეგობრებმა.
პირველი მსოფლიო ომის 100 წლისთავს მიეძღვნა სამეცნიერო კონფერენცია თემაზე: „პირველი მსოფლიო ომი და სამხრეთ-დასავლეთ საქართველო“. სესიაზე ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ნიკო ბერძენიშვილის ინსტიტუტის მკვლევარებმა და ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოლოგის დეპარტამენტის პროფესორ-მასწავლებლებმა აჭარაში ერთი საუკუნის წინ განვითარებულ მოვლენებზე იმსჯელეს. კონფერენციაზე წარმოდგენილი იყო მოხსენებები ისეთ მნიშვნელოვან თემებზე, როგორიცაა: „სოციალურ-ეკონომიკური ვითარება სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში პირველი მსოფლიო ომის წინ“, „აჭარა პირველი მსოფლიო ომის წლებში“, „სამეურნეო სიძნელეები და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ვითარება ბათუმის ოლქში პირველი მსოფლიო ომის დროს“, „საქართველოს დამოუკიდებელი კომიტეტი და ქართული ლეგიონის ჩამოყალიბება“, „აჭარელთა „სახელმწიფო ღალატში“ ბრალდება და რეპრესიები“, „სამხრეთ-დასავლეთ საქართველო და აჭარა პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ“.
ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ნიკო ბერძენიშვილის ინსტიტუტის ისტორიისა და არქეოლოგიის განყოფილების მკვლევარები შუახევის მუნიციპალიტეტის ჭვანისა და მარეთის ხეობებში იმყოფებოდნენ. განყოფილების ხელმძღვანელმა, ემერიტუს პროფესორმა ბიჭიკო დიასამიძემ (ექსპედიციის ხელმძღვანელი), მკვლევარმა რამაზ სურმანიძემ, მეცნიერ-თანამშრომელმა ოლეგ ჯიბაშვილმა და კინო-რეჟისორმა და ოპერატორმა გივი ნახუცრიშვილმა ხეობებში არსებული ისტორიულ-არქეოლოგიური ძეგლები მოინახულეს. სამი დღის განმავლობაში დაზვერვითი ისტორიულ-არქეოლოგიური ექსპედიციის წევრებმა დაათვალიერეს ტაკიძეების (ოთოლთას), ცინარეთის, დარჩიძეების, ოქროპილაურის, მახალაკიძეების შუასაუკუნეების ციხეები, ხაბელაშვილების დახურული ხის ხიდი, ვარჯანაულის ქვის თაღოვანი ხიდი, წაბლანის ნაეკლესიარი, ოლადაურის ძველი მარნის ნაშთები და სხვა ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მნიშვნელობის ობიექტები. მოპოვებული ფოტო და ვიდეო მასალები გამოყენებული იქნება შემდგომ სამეცნიერო მუშაობაში.
ნიკო ბერძენიშვილის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომლები ფოლკლორულ–დიალექტოლოგიური და ეთნოლოგიური ექსპედიციის ფარგლებში თურქეთის რესპუბლიკის ართვინის ვილაიეთს ეწვივნენ. ინსტიტუტის დირექტორის როინ მალაყმაძის ხელმძღვანელობით ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი შუშანა ფუტკარაძე, ისტორიის აკადემიური დოქტორები: თამილა ლომთათიძე, ნაილა ჩელებაძე, ფილოლოგიის აკადემიური დოქტორები: ელზა ფუტკარაძე, ნაილე მიქელაძე და მხატვარ–არქიტექტორი ჯემალ მიქელაძე იუსუფელის რაიონის სოფლებს შვიდი დღის განმავლობაში იკვლევდნენ. მეცნიერებმა ქვაბაკში, ელიასხევში, იეთში, საგდიყანაში, ხევეკში, ბარხში, ჭილათში, უტავში, პარხალში, ოთხთა ეკლესიაში, სავრიათში, სარიგოლში, გუდასხევში, არჯევანსა და ბინათში მნიშვნელოვანი მასალები მოიპოვეს. მკვლევარებმა ასევე ჩაიწერეს საინტერესო ეთნოლოგიური და დიალექტოლოგიური ხასიათის ტექსტები, ტოპონიმები, არქაული ლექსიკური ერთეულები. ნიკო ბერძენიშვილის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელთა ჯგუფი კვლევითი საქმიანობას მომავალ წელს იმიერ ტაოში, ოლთისის, ტაოსკარისა და თორთომის რაიონებში განაგრძობს. სამეცნიერო კვლევა-ძიების დასრულების შემდეგ კრებული „ტაოს სიძველენი“ გამოიცემა.
