ფსიქოლოგიზმს ლიტერატურის აუცილებელ შემადგენელ ნაწილად მიიჩნევენ, მას შეუძლია გახსნას ადამიანის ხასიათი და მისი მოქმედების მოტივაციები. მე– 19 საუკუნის მეორე ნახევრის ქართულ ლიტერატურაში ფსიქოლოგიზმი ერთ–ერთ ძირითად თემად იქცა. ჩვენ ამ თემაში აღვნიშნავთ რამდენიმე ფსიქოლოგიურ და ეგზისტენციალურ საკითხს, რომელსაც შეეხო მე–19 საუკუნის ქართული ლიტერატურა.

ატმოსფერული ჰაერის მდგომარეობის შეფასება საქარ¬თველოში განსაკუთრებულ ყურადღებას ითხოვს, რადგან ქვეყნის რელიეფური პირობები, პარალელური სატრანსპორტო მაგისტრალების არასაკმარისი რაოდენობა, დაუსახლებელ ადგილებში ავტოტრანსპორტის მჭიდრო ნაკადები მავნე ნივთიერებებით ატმოსფეროს დაბინძურების მაღალ დონეს განაპირობებენ.

მსოფლიოში მრავალი ენა არსებობს. ამ მრავალთა შორის არის ენები, რომლებშიც ცნება-ტერმინი „ენა“ როგორც ანატომიური თვალსაზრისით (პირის ღრუში მოთავსებული ორგანო...), ასევე სოციალური თვალსაზრისითაც (ადამიანთა ურთიერთობისა და აზრის გამოხატვის საშუალება...) გადმოიცემა ერთი და იმავე ბგერითი შედგენილობით: ქართულ, თურქულ და სხვ. ენებში - სამი ასო-ბგერით (შესაბამისად: ენა, dil), სლავურ ენებში - ოთხი ასოთი (რუს. язык, უკრაინ. язик, ბულგ. език და ა. შ.); ხოლო გერმანულ, ინგლისურ, ლიტვურ და სხვა ენებში ორ-ორი ფორმა გვაქვს ცნება-ტერმინისა „ენა“: ბიოლოგიურად (გერმ. Zunge, ინგლ. tongue, ლიტვ. kalba), სოციალურად - (შესაბამისად: Sprache, language, liežuvis) და ა. შ.

ეფთვიმე ათონელის თარგმანთა შორის ერთ–ერთი გამორჩეულია შედარებით პატარა თხზულება – „თქუმული წმიდისა მამისა ჩუენისა თეოფანე მთავარეპისკოპოსისაჲ, კესარია კაპადუკიელისაჲ.“ ძეგლი თარგმნილია ბერძნულიდან. ორიგინალს ჯერჯერობით ვერ მივაკვლიეთ, ვერც ავტორის შესახებ მოვიძიეთ ცნობები.

ნიკოლოზ ბარათაშვილის შემოქმედება საუკუნე-ნახევარზე მეტია ქართველი და არამარტი ქართველი მკითხეველის ყურადღების ცენტრშია. მიუხედავად ამისა, მოცულობით საკმაოდ მცირე ლიტერატურული მემკვიდრეობა პოეტისა, ლიტერატურისმცოდნეებს შესაძლებლობას აძლევს ჩაუღრმავდნენ საინტერესო დატალებს, რომლებიც კიდევ უფრო ნათელს გახდის ნ. ბარათაშვილის როლსა და მნიშვნელობას ქართული მხატვრული ლიტერატურის განვითარებაში. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ილია ჭავჭავაძე ნიკოლოზ ბარათაშვილის შემოქმედებასა და საერთოდ მის ფენომენს, განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობდა, არც აკაკი წერეთელი იყო გულგრილი მის მიმართ, მაგრამ ლიტერატურის ისტორიაში გაცილებით ბევრს საუბრობენ ილია ჭავჭავაძის ნიკოლოზ ბარათაშვილთან სიახლოვეზე, ვიდრე აკაკი წერეთლის დამოკიდებულებაზე იმავე პოეტთან. ჩვენს სემინარში გვექნება საუბარი აკაკი წერეთლის მიმართებაზე ნიკოლოზ ბარათაშვილის ლირიკასთან. კერძოდ, ნიკილოზ ბარათაშვილის ორი ლექსის „ხმა იდუმალი“ და „საღამო გამოსალმებისა“-ს გამოძახილზე აკაკის ლექსებში. ასევე გამოვთქვამთ მოსაზრებას ნ. ბარათაშვილის ლექსის-„ ვპოვე ტაძარი“ ინტერპრეტაციისათვის.